TALHA B. UBEYDULLAH (r.a)

Talha b. Ubeydullah b. Osman b. Amr b. Sa'd b. Teym b. Mürre b. Katb b.
Lüeyy b. Gâlib el-Kuraşî et-Teymî. Künyesi, Ebu Muhmmed'dir.

Talha,
Cennetle müjdelenen on kişiden biri, İslâm'a giren ilk sekiz kişiden ve
Hz. Ebubekir aracılığıyla müslüman olan beş kişiden biridir. Ayrıca,
halife seçimini gerçekleştirmeleri için oluşturulan altı kişilik
Ashab-ı ,Surâ arasında yer almış meşhur bir sahâbdir. Annesi, es-Sa'be
bint Abdillah b. Mâlik el-Hadramiyye'dir (İbn Hişam,
"es-Sîretü'n-Nebeviyye", I, 251, Mısır 1955; el-Askalânî, "el-İsâbe fî
Temyîzi's-Sahâbe", III, 290;İbnü'l-Esîr, "Üsdü'l-Ğâbe fî
Ma'rifeti's-Sahâbe", III, 85 vd. 1970).

Rivayete göre, Talha b.
Ubeydullah, Busra panayırında bulunduğu bir sırada, oradaki bir
manastırın rahibi: "Sorun bakayım, bu panayır halkı arasında, ehl-i
Harem'den bir kimse var mı?" diye seslenir. Talha da: "Evet var! Ben
Mekke halkındanım" diye cevap verir. Bunun üzerine rahip: "Ahmed zuhur
etti mi?" diye sorar. Talha: "Ahmed de kim?" der. Rahip: "Abdullah b.
Abdulmuttalib'in oğludur. Bu ay O'nun çıkacağı aydır. O, peygamberlerin
sonuncusudur. Haremden çıkarılacak; hurmalık, taşlık ve çorak bir yere
hicret edecektir. Sakın O'nu kaçırma" der.

Rahibin söyledikleri
Talha'nın kalbine yer eder. Oradan alelacele ayrılarak Mekke'ye döner
ve yakında herhangi bir olayın meydana gelip gelmediğini sorar.
Abdullah'ın oğlu Muhammedü'l-Emîn'in peygamberliğini ilan etmiş
oldûğunu ve Ebubekir'in de O'na tabi olduğunu öğrenir. Hemen
Ebubekir'in yanına vararak rahibin anlattıklarını haber verir. Sonunda
her ikisi birlikte Resulullah (s.a.v.)'a giderler. Talha oracıkta
müslüman olur. (İbn Sa 'd, "et- Tabakâtü'l Kübrâ", III, 215, Beyrut;
el-Askalânî, a.g.e., III, 291).

Birçok müslüman gibi, Talha b.
Ubeydullah da İslam'a girdikten sonra müşriklerin eziyetlerine maruz
kalmış, ama yolundan dönmemiştir. İslam'ın azılı düşmanlarından Nevfel
b. Huveylid, Talha'nın müslüman olduğunu duyunca, Ebubekir'le onu bir
iple biribirlerine bağlamış, uzun süre iplerini çözmemiş, Teymoğulları
da bu duruma seyirci kalmışlardır. (İbn Hişam, a.g.e., I, 709;
el-Askalânî, a.g.e., III, 291; İbnü'l-Esîr, a.g.e., III, 86).

Talha
ile Zübeyr müslüman olunca, Resulullah (s.a.v.) onları kardeş ilan
etti. Hicretten sonra da Medine'de, Talha ile Ubeydullah b. Ka'b'ı,
başka bir rivayete göre ise Talha ile Saîd b. Zeyd'i kardeş ilan
etmişti.

Talha, Bedir savaşına iştirak etmemesine rağmen
Resulullah (s.a.v.) kendisine ganimetten pay vermiştir. Kimi
rivayetlere göre, bu sırada ticaret için Şam'da bulunuyordu. Akla daha
yatkın olan bir başka rivayete göre ise, Kureyş kervanı hakkında bilgi
toplamak üzere, Resulullah (s.a.v.) tarafından Şam yoluna
gönderilmişti. Nitekim, dönüşte Talha'nın ganimetten pay istemesi bunu
gösteriyor (İbn Sa'd, a.g.e., III, 216; İbnü'l-Esîr, a.g.e., III, 86).

Bedir'den
sonraki birçok savaşa katılmıştır. Uhud günü Peygamber (s.a.v.)'i
kahramanca müdafaa etmiş, O'na bir şey olmasın diye atılan oklara,
indirilen kılıç darbelerine karşı vücudunu siper etmiştir. Sonuçta
birçok kılıç ve ok yarası almış, aldığı yara neticesi bir kolu çolak
kalmış, yine Resulullah'ı müdafaadan geri durmamıştır (İbn Hişam,
a.g.e., II, 80; İbnü'l Esîr, a.g.e., III, 86; el-Askalânî, a.g.e., III,
291).

Hz. Osman'ın şehid edilmesinden sonra, müslümanların büyük
bir kısmının Hz. Ali'ye bey'at ettiğini biliyoruz. Bu bey'atte
bulunanlardan biri de Talha b. Ubeydullah'tır. Ancak, bey'atten kısa
bir süre sonra, Talha ile Zübeyr ibnü'l-Avvam'ın, Hz. Ali'ye karşı
çıkan Hz. Âîşe'nin yanında yer almışlardır. Neticede ez-Zübeyr, Hz.
Ali'ye karşı çıktığına pişman olarak savaş meydanını terketmiştir.
Talha ise mücadeleye devam etmiş, nihayet Cemel günü (h. 36), Mervan b.
Hakem tarafından öldürülmüştür. Vefat ettiği zaman tahminen 60-64
yaşlarındaydı (İbn Hişam, a.g.e., 1, 251; İbn Sa'd, a.g.e., III, 224;
İbnü'l-Esır, a.g.e., 111, 87; el-Askalânî, a.g.e., 111, 292; İbn Cerîr,
Tarîhü'l-Ümemi ve'lMülûk, XI, 50' Beyrut).

Talha, Peygamber
Efendimizin bacanağıydı. Hanımlarından dört tanesi Resulullah
(s.a.v.)'ın zevcelerinin kız kardeşleriydi. Bunlardan Ümmü Gülsüm, Hz.
Âîşe'nin; Hamne, Zeynep bint Cahş'ın; el-Fâria, Ümmü Habibe'nin ve
Rukiyye, Ümmü Seleme'nin kızkardeşi idi (el-Askalânî, a.g.e., III, 292).

Talha
b. Ubeydullah'ın, onbiri erkek, ikisi kız olmak üzere onüç çocuğu
vardı. Erkek çocukların herbirine bir peygamber ismi vermişti. Bunlar:
es-Seccâd diye bilinen ve Cemel vak'asında babasıyla birlikte öldürülen
Muhammed, İmran, Musa, Ya'kub (Harre günü öldürüldü), İsmail, İshak,
Zekeriyyâ, Yusuf, İsâ, Yahya, Salih idi. Kızları ise Aişe ve Meryem idi
(İbn Sa'd, a.g.e., III, 214; İbn Hişam,.a.g.e., 1,-307).

Talha,
doğrudan Resulullah (s.a.v.)'dan rivayette bulunduğu gibi, Hz.
Ebubekir'le Hz. Ömer'den de hadis nakletmiştir. Kendisinden de,
oğulları; Yahya, Musa ve İsa ile Kays b. Ebi Hâzım, Ebu Seleme b.
Abdirrahman, el-Ahnef, Mâlik b. Ebî Âmir ve başkaları rivayet
etmişlerdir (İbn Sa'd, a.g.e., III, 219; el-Askalânî, a.g.e., 111, 290).

Talha;
orta boylu, geniş göğüslü, geniş omuzlu ve iri ayaklı idi. Esmer
benizli, sık saçlı fakat saçları ne kısa kıvırcık ne de düz ve uzundu.
Güler yüzlü, ince burunlu idi. Saçlarını boyamazdı. Yürüdüğü zaman
sür'atli yürür, bir yere yöneldiği vakit tüm vucudu ile dönerdi (İbn
Sa'd, a.g.e., 111, 219; el-Askalânî, a.g.e., 111, 291).

Ashâbın
zenginlerindendi. Zengin olduğu kadar da cömertti. Cömertliği sebebiyle
kendisine "el-Fayyâd" denirdi. Vefat ettiği zaman, miras olarak bir
hayli gayrimenkul, nakit para ve değerli eşya bırakmıştır. Rivâyete
göre gayri menkullerinin tutarı otuz milyon dirhem, nakitlerinin tutarı
iki milyon ikiyüz dirhem ve ikiyüz bin dinar idi. Sadece Irak'tan gelen
yıllık geliri yüzbin dirhem civarındaydı (İbn Sa'd, a.g.e., 111, 221
vd.; İbnü'l-Esîr, a.g.e., 111, 85).