47- Yaratılışında vahşet ve bayağılık olmayan, iğrenç görülmeyen
hayvanların etleri din ölçüleri içinde helaldir, yenebilir. Tavuk kaz,
ördek, zürafa, deve kuşu, bağırtlan kuşu, güvercin, bıldırcın, koyun
keçi, deve, sığır, manda, ekin kargası, tavus, kırlangıç, baykuş,
tavşan ve turna gibi hayvanlar bu kısım eti yenen hayvanlardandır.
Serçe ve sığırcık kuşlarını yemekte de bir sakınca yoktur.
Yarasa kuşunun yenip yenmemesinde, haram veya mekruh olup olmamasında ihtilaf vardır. Hüdhüd kuşunu yemek mekruhtur.
Saksağan, kumru, bülbül, keklik kuşlarının eti aslen helaldir. Ancak
bunların etlerini yiyenlerin bir belaya tutulacakları halk arasında
söylenti haline geldiği için yenmeleri iyi değildir.
(Şafiîlere göre, kırlangıç, tavus, hüdhüd ve papağan kuşlarının etleri haramdır. Martı ve balıkçıl kuşları ise helaldir.)
48- Azı dişleri ile kapıp avlayan ve parçalayan, kendisini koruyan
hayvanların etleri haramdır, yenilemez. Kurt, ayı, aslan, kaplan, pars,
sincap, samur, sansar, maymun, sırtlan, fil, köpek, kedi, keler, tilki,
gelincik gibi hayvanlar etleri haram hayvanlardır. Azı dişleri olduğu
halde bunlarla başkasına saldırmayan bir hayvanın eti de yenebilir;
deve gibi...
49- Tırnakları ile kapıp avlanan, tırmalayan ve
yaratılışında bayağı olan kuşların etleri de haram veya tahrimen
mekruhtur. Kerkenez, çaylak, kartal, kuzgun, akbaba, alaca, karga,
yarasa, atmaca, şahin gibi... Bunlar leş yemekten çekinmezler. Tırnaklı
olduğu halde bununla hayvanları avlamayan bir kuşun eti yenilebilir,
güvercin gibi...
50- Yaratılışı bakımından iğrenç olan birtakım
hayvanların etleri de haramdır, yenmez: Fare, yaban faresi, akrep,
yılan, kene, kurbağa, kara ve deniz kaplumbağası, arı, kara sinek,
sivrisinek, köstebek, kirpi, bit, pire gibi böcekler.
Görülüyor
ki, bu haram olan hayvanlardan bir kısmı yırtıcı bir yaratılışa
sahibdir, yaratılışında zararlıdır ve bayağılık vardır. Bir kısmı ise
iğrençtir ve nefret edilir haldedir. İnsan ise temizdir, mükerrem bir
yaratıktır. Bunun için insanlar, bu gibi bayağı ve zararlı hayvanların
etlerinden korunmuşlardır. Besinlerin insanlar üzerinde iyi ve kötü
tesir bıraktığı inkar edilemez. İnsanlar kendisi için yararlı olanı
ararsa, İslam dininin müsaade ettiği şeylerden yararlanmalı,
yasakladığı şeylerden de kaçınmalıdır. Bundan başka selamet yolu yoktur.
51- Pislik gibi temiz olmayan şeyleri yemiş olan tavuk, koyun, sığır ve
deve gibi hayvanların etleri, bu hayvanlar bir müddet hapsedilmeden
kesildikleri takdirde, mekruhtur. Çünkü bu halde etleri fena bir
kokudan kurtulmuş olamaz. Bunların hapsedilme müddeti tavuklar için üç
gün, koyunlar için dört gün, sığır ve develer için de on gündür. Böyle
pislik yiyen bir hayvana Celâle denir.
Bu hayvanlar, etleri,
kokmayacak şekilde pis şeylerden yiyecek olsalar, hapsedilmeleri
gerekmez, etleri kerahetsiz olarak yenebilir.
52- Domuz sütü ile beslenmiş kuzuların yenmesi helaldir; çünkü süt, tüketilerek eseri kalmaz.
Eti yenilir bir hayvan şarap içip de arkasından kesilecek olsa, bunun eti kerahetle helal olur.
53- Yalnız süt emip de başka bir şey yiyemeyen küçük kuzuların öldükten
sonra karınlarından çıkarılan peynir mayaları temizdir. Aynı şekilde
koyun ve deve gibi ölmüş hayvanların memelerinden çıkacak sütler de
temizdir. Bedenlerin temiz olmaması, sütlerini etkilemez.
54-
Atlar, savaşa yarayan kıymetli hayvanlardır. Bu bakımdan bunların
etlerini yemek İmam Azam'a göre, tahrimen mekruhtur. İki İmama göre
ise, tenzihen mekruhtur.
55- Yabanî olmayan (ehli) merkeblerin ve
anaları merkeb olan katırların etleri haram veya tahrimen mekruhtur.
Yabanî merkeblerin ve anaları sığır olan katırların etleri ise haram
değildir. Hayvanlar yenme bakımından anaya bağlıdırlar.
(İmam
Malik'den rivayete göre, ehli merkeblerin etleri mekruh, bir rivayete
göre de haramdır. Meşhur olan görüşe göre, atların etleri de haramdır.
İmam Şafiî ile İmam Ahmed'e göre, atların etleri mekruh değildir.)
56- Devamlı olarak suda yaşayıp barınan hayvanlardan her nevi balık
etleri yenebilir, helaldir. Kalkan balığı, sazan balığı, yunus balığı,
yılan balığı bunlardandır. Fakat diğer su hayvanları çirkin şeylerden
sayılır, yenmeleri caiz olmaz. Yengeç, midye, istiridye, istakoz gibi
olanlar helal değildir, etleri yenmez.
Yine, deniz insanı, deniz
aygırı, deniz hınzırı gibi balık şeklinde bulunmayan deniz
hayvanlarının yenmeleri helal olmadığı gibi, avlanmaları da helal
görülmemektedir.
57- Dıştan bir etki olmaksızın kendi kendine suda
ölüp su yüzüne çıkan balıklar yenmez. Fakat suyun açılıp kurumasından,
fazla sıcak veya soğuktan ölen veya kuşlar tarafından öldürülen, su
içinde bağlı tutulmakla ve buz içinde sıkışmakla ölen balıklar yenir.
Balıklarda boğazlamaya gerek yoktur.
58- Göle veya denize atılan
balık otunu yemekle göl veya deniz içinde ölen veya avlanıp da sudan
çıkarılmadan başlarına tokmakla vurulup öldürülen ve ağ içinde
kurtulamayıp ölen balıkların yenmeleri de helaldir.
59- Balıklar temiz olmayan suların içinde bulunmuş olsalar da etleri yenebilir.
Avlanan bir balığın içinden çıkan bir balık sağlam ise, o da yenebilir, sağlam değilse yenmez.
60- Boğazlanan bir hayvanın karnından çıkan yavrusu, İmam Azam'a göre
yenmez. Anasının boğazlanmış olması, yavrusu için yeterli olmaz. Bir
canlının boğazlanması ile iki canlı boğazlanmış olamaz. Çıkan yavru
canlı ise boğazlanmak suretiyle yenilebilir.
(Üç imamın (Şafiî, Malik ve İmam Ahmed) görüşleri de böyledir.)
61- Canlı olup olmadığı bilinemeyen bir hayvan boğazlanırken hareket
ederse veya boğazlanan diri hayvanlardan çıkan kan gibi bir kan
çıkarsa, eti yenebilir. Çünkü bunlar hayat alametleridir. Ancak, sadece
gözünü veya ağzını açması veya ayağını uzatması bir hareket sayılmaz.
Böyle bir hayvanın kesilirken gözünü yumması, hayatın varlığına delalet
eder.
62- Hayvanların "Demi mesfuh = Akar kan" denilen kanları temiz değildir. Burada Besmele ile kesilmiş olup olmamaları eşittir.
Eti yenen hayvanlardan Besmele ile kesilenlerin içlerinde kalıp akmayan
kanları temizdir. Bunların karaciğer ve dalakları da temizdir.
Bunlardaki kanlar paktır.
Kesilen bir koyunun ödü, bezesi, idrar torbası, cinsel organları, yumurtaları mekruhtur, bunlar yenmemelidir.
63- Domuzun bütün cüzleri pistir, bunlar temiz olmazlar, hiç bir şeyi
helal değildir. Yalnız kıllarından yararlanıp yararlanılamayacağı
konusunda ihtilaf vardır. İki imam ile İmam Şafiîye göre domuzun
kıllarından badana fırçası yapılması ve bunlarla ayakkabı dikilmesi
caizdir. Öyle ki, bu kıllardan bir mikdar az su içine düşecek olsa, o
su İmam Muhammed'e göre pislenmiş olmaz. Çünkü bu kıllarla yararlanmaya
izin verilmesi, temizliğine delildir. Fakat İmam Ebû Yusuf'a göre, bu
yararlanma için olan izin, bir zaruretten dolayıdır, suya düşme halini
kapsamaz. Onun için, içine düştüğü az bir suyu temizlikten çıkarır,
bozar. Domuzların İslam ülkesi olmayan yerlere götürülüp orada müslüman
olmayanlara satılması caizdir.
64- Bir misafire ikram olmak üzere
Besmele ile kesilen herhangi bir eti yenen hayvanın eti yenebilir;
ikram niyeti olunca Allah rızası için boğazlanmış olur. Fakat herhangi
bir adamın gelişine hürmet olsun diye sadece o şahıs için kesilirse,
besmele olsa bile, yenmez. Çünkü bu Allah için misafire ikram değil, o
büyük görülen zata tazim için kesilmiş sayılır. Onun için misafirliği
gözeterek insana ikramda bulunmalı ve yedirmeli, niyet bu olmalıdır.
Yine, herhangi bir ölüye tazim için kabir üzerinde kesilen kurbanın eti
de helal olmaz. Kurban Allah rızası için kesilir ve onun sevabı
istenilen bir müslümana bağışlanabilir.
Konu: ETLERİ YENEN VE YENMEYEN HAYVANLAR 
Perş. Kas. 05, 2009 11:15 pm